ေခါင္းေဆာင္ - အပိုင္း(၇)

ဦးေဆာင္မႈ မ်ိဳးကြဲမ်ား

ဦးေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ တကယ့္ Leadership လုိပဲ (Leading) ကို ေထြျပားတတ္ပါတယ္။ Leadership မဟုတ္ဘဲ Leading အမ်ိဳးအစားေတြ ရွိျပန္ပါတယ္။ Leader ဆိုတာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ၿပီး Leadership ဆုိတာက ေခါင္းေဆာင္မႈမွာ လမ္းစဥ္၊ မူ၀ါဒ၊ တူရူေတြ ရွိပါတယ္။ Leading ဆုိတာ ဦးေဆာင္ျခင္းပဲ ျဖစ္ၿပီး သီးျခား အရည္အခ်င္း မရွိပါဘူး။ တခ်ိဳ ႔ပုဂၢိဳလ္ေတြကို Leading လုပ္ေနတာေတြ႔ရၿပီး Leader နဲ႔ မွားၾကပါတယ္။ ဥပမာ - အဂၤလန္မွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က မူ၀ါဒခ်မွတ္ၿပီး သူ႔ Leadership ေနာက္မွာ က်န္တဲ့ Cabinet ၀န္ႀကီးေတြက အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရပါတယ္။ ဘုရင္မႀကီး အဲလစ္ဇဘက္ကေတာ့ အဂၤလန္ကို Leading လုပ္တဲ့ သေဘာ ရုပ္ျပျဖစ္ၿပီး ဘာမူ၀ါဒမွ ခ်မွတ္လို႔ မရပါဘူး။

Figurehead

ရုပ္ျပ ဦးေဆာင္သူပါ။ တခ်ိဳ ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ေတြမွာ သမၼတက ရုပ္ျပျဖစ္တတ္္ၿပီး တခ်ိဳ ႔ ႏိုင္ငံက ၀န္ၾကီးခ်ဴပ္ဟာ တကယ့္ Leadership ကုိ ေပးပါတယ္ ( ဥပမာ-စင္ကာပူ)။ အဂၤလန္မွာေတာ့ ဘုရင္မႀကီး အဲလစ္ဇဘက္က Figurehead ျဖစ္ၿပီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က တကယ္ ဦးေဆာင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။

Spokesperson

ေျပာေရးဆုိခြင့္ ရွိသူျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔ ဦးေဆာင္သူေတြက ေရွ႔သိပ္မထြက္ၾကပါဘူး။ မူ၀ါဒ၊ ေပၚလစီဆုိင္ရာကို ခ်မွတ္ၿပီး Spokesperson ကိုေျပာခိုင္းပါတယ္။ ေျပာခြင့္ရွိသူပါ။ လုပ္ခြင့္ရွိသူ မဟုတ္ပါဘူး။

Negotiator

ေစ့စပ္ေရးမွဴးလုိ႔ ေရးရင္ ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ညႇိႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈေတြကို ဦးေဆာင္ပါတယ္။ မူ၀ါဒ ေပးၿပီး အဲဒီ မူ၀ါဒၾကားမွာေတာ့ လုပ္ပို္င္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ မူ၀ါဒထက္ေက်ာ္ရင္ အာဏာကုန္ပါတယ္။ ဟင္နရီ ကစ္ဆင္ဂ်ာ ဆုိတဲ့ အေမရိကန္က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက အင္မတန္ေတာ္တဲ့ Negotiator တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္- အေမရိကန္ ကိစၥမွာ Ping-pong Policy ကုိစၿပီး Initiate လုပ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေမာ္စီတံုး ကေတာင္ အားက်ရသူအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္း ခံရပါတယ္။

Coach

အားကစားမွာ နည္းျပလုိ႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးမွာ လမ္းညႊန္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အာဏာ၊ စီးပြားေရး အာဏာမရွိေပမယ့္ ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူေတြကုိ ညႊန္ျပႏို္င္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူရဲ ႔ ဒုတိယအႀကိမ္ တုိးတက္မႈကို Michael E Porter က Coach လုပ္ေနပါတယ္။ GE က Jack Welch ကိုလည္း Porter ပဲ Coach လုပ္သြားတာပါ။ အဆင့္ျမင့္လာေတာ့ Coach ေတြက အဓိကက်တဲ့ Strategy ကုိပဲ ေပးပါေတာ့တယ္။

Team Builder

ထိေရာက္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတာ္ရွာေဖြရတဲ့ အလုပ္ကိုလည္း အဓိက လုပ္ပါတယ္။ စင္ကာပူရဲ ႔ ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂုိခ်ဳပ္ေတာင္ကို Team Builder က ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ လူထုေရွ ႔စကားမေျပာတတ္တဲ့ ဂုိခ်ဳပ္ေတာင္ကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာေအာင္ Team Builder ကပဲ စုဖြဲ႔ခဲ့ၿပီး Coach လုပ္သြားခဲ့တာ လီကြမ္ယူေရးတဲ့ စာအုပ္မွာ ေတြ႔ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Team Player
Technical Problem Solver
Entrepreneur
Strategic Planner ေတြဆုိၿပီး ရွိပါေသးတယ္။

Entrepreneur ကုိ စြန္႔ဦးတီထြင္သူ လို႔ ျမန္မာမႈ ျပဳထားပါတယ္။ စြန္႔စားၿပီး ထုိးေဖာက္လုပ္ကိုင္တတ္တဲ့ အရည္အေသြး ရွိသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Leadership Role မွာ တခ်ိဳ ႔ အားနည္းတတ္လို႔ သီးျခား CEO ေတြ ငွားရမ္းရပါတယ္။ Entrepreneur ဟာ လုပ္ငန္းကုိသာ စြန္႔စားလုပ္ကိုင္ႏုိ္င္တာျဖစ္ၿပီး အမ်ားနဲ႔ဆုိင္တဲ့ Management နဲ႔ Policy ဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာ Leadership Role ကို ယူႏိုင္ခ်င္မွ ယူႏိုင္ၾကတာကို သတိျပဳ ေစလိုပါတယ္။

Strategic Planner ကလည္း လူေတာ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္ကို ႀကိဳျမင္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ သမၼတ George Bush အတြက္ Carl Rove က Strategic Planner သေဘာမ်ိဳး ယူဆလို႔ ရပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းရဲ ႔ ဦးတည္လမ္းေၾကာင္းကုိ ခ်မွတ္ေပးထားပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ Environment ကို သဟဇာတ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းရဲ ႔ မူ၀ါဒကုိ ေရးဆြဲပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္မႈ အေပၚ နားလည္ျခင္း

အေျခအေနအေပၚ ၿခံဳငံုျမင္တတ္ဖုိ႔နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မႈ အေပၚ နားလည္တာကို ေအာက္ပါ ပံုျပနဲ႔ သိရွိႏိုင္ပါတယ္။



အဓိက (၄) ပုိင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ရဲ ႔ သြင္ျပင္နဲ႔ ထင္ရွား တဲ့ လကၡဏာ၊ ေခါင္းေဆာင္ရဲ ႔ အမူအက်င့္နဲ႔ ပံုစံ၊ အဖြဲ႔အစည္းရဲ ႔သြင္ျပင္၊ အတြင္းအျပင္ ၀န္းက်င္ေတြ အျပန္အလွန္ အမီွသဟဲ ျပဳေနတဲ့ ပံုစံတုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Leaders' Characteristics ဟာ အတြင္းသရုပ္ျဖစ္တဲ့ အရည္အေသြး၊ မိမိကိုယ္ကုိ ယံုၾကည္မႈ၊ ျပႆနာ တစ္ရပ္ကုိ ေျဖရွင္းႏိုင္မႈေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ Behavior and Style မွာေတာ့ ေဆာင္ရြက္မႈ Activity နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ၾကား ဆက္စပ္မႈ ျဖစ္ၿပီး Group Member Characteristics က အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အေၾကာင္းတရား၊ စရုိက္လကၡဏာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ အတြင္းအျပင္၊ အမွီသဟဲ ျပဳမႈေတြကေတာ့ ထိေရာက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ အေပၚ အေတာ္အသင့္ လႊမ္းမိုးပါတယ္။

ပံုစံေျပာင္းသြားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ

၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြဆီမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈ ပံုစံ ေျပာင္းသြားဖုိ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ တြန္းအား ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ျပင္းထန္ရျခင္းက ေတာင္းဆိုမႈ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သမာရုိးက် ေခါင္းေဆာင္မႈဟာ ေခတ္အျမင္ Global အျမင္မွာ အံမ၀င္ေတာ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ပံုစံေဟာင္းမွာ ေခါင္းေဆာင္ဟာ ျမႇားဦးမွာ ေနပါတယ္။ အရာရာကို ေရွ ႔တန္းက ရင္ဆုိင္ပါတယ္။ စြန္႔စား တီထြင္သူ (Entrepreneur) နဲ႔ မွားခ်င္စရာပါ။ ဒီေန႔ လက္ခံသြားတဲ့ Leader က Manager ေတြကို ျမႇားဦးမွာ ထားပါတယ္။ Leader က Stabilizer အေနနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း လမ္းေၾကာင္း မွန္ေအာင္ဘဲ ထိန္းေပးပါေတာ့တယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ ေပးတာက လမ္းေၾကာင္းမွန္ဖို႔အတြက္ “ ျမႇားဦးက ေလခြဲတာ ေတာ္ေပမဲ့ လမ္းေၾကာင္း အမွန္ကိုေတာ့ မေတြ႔ႏိုင္ဘူး ”ဆုိတာကို သတိျပဳေစလိုပါတယ္။

ဒီေန႔ေခတ္က လမ္းေၾကာင္းမွားတာနဲ႔ ေျမာင္းထဲ ေရာက္တဲ့ ေခတ္ျဖစ္လို႔ မဟာဗ်ဴဟာ မွန္ဖုိ႔သာ အဓိက အေရးႀကီးပါတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ၊ အနာဂတ္ အျမင္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ျဖန္႔က်က္မႈေတြဟာ အရင္ကနဲ႔ မတူဘဲ ပိုၿပီး အေရးပါလာပါတယ္။ Leadership နဲ႔ Management ေရာေထြးမႈ အတြက္ကေတာ့ အခ်က္ (၅) ခ်က္က အဓိက ခြဲျခားေပးပါတယ္။ အဲဒီ (၅) ခ်က္ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။



Direction ဆုိတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို Leadership က အနာဂတ္အျမင္ ပံုေဖာ္ယူၿပီး Management က စီမံကိန္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ၊ မူ၀ါဒေတြကတဆင့္ ဆင္းသက္ေစတာ သတိျပဳရပါမယ္။ Alignment ဆုိတဲ့ တူညီေျဖာင့္တန္းေစမႈ (ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တထပ္တည္း က်ေစရန္) ကို စီမံခန္႔ခြဲမႈက Cooperate လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ပါတယ္။ Leadership က ပိုၿပီး အထူးျပဳပါတယ္။ Corporate Strategy နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ မွ်ေ၀ (Shared Culture) စနစ္ကို သံုးပါတယ္။ Relationship ဆုိတဲ့ အခ်င္းခ်င္း ႏွီးႏြယ္မႈ အေပၚ Leadership က သက္၀င္မႈ၊ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ၿပီး Management ကေတာ့ အဆင့္ဆင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အလႊာကေန တည္ေဆာက္ ပါတယ္။

Personal Qualities ပုိင္းမွာ Manager ေတြက သက္ဆုိင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈ အေပၚ အေျခခံၿပီး အဆံုးအျဖတ္ ခံယူရပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္မႈကေတာ့ တီထြင္ႀကံဆမႈ၊ ဆန္းသစ္မႈေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး အရည္အေသြးကို အသတ္မွတ္ခံၾကရပါတယ္။

Outcome ရလဒ္ပိုင္းမွာ Manager ေတြက စံခ်ိန္မွီမႈ၊ ရည္မွန္းခ်က္ ျပည့္မီွမႈ အေပၚ အေျခခံၿပီး Leadership ေတြကေတာ့ Magnitudes နဲ႔ အေျခခံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက လားရာေကာင္းဆီကို ပို႔ေဆာင္ႏိုင္မႈနဲ႔ တုိင္းတာ ခံၾကရပါတယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယေန႔လူငယ္ေတြ အနာဂတ္မွာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြအျဖစ္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကီးကုိ တိုးတက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကဖို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ရပါတယ္ခင္ဗ်ား ။