ဗိုလ္ သို႔မဟုတ္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အႏိုင္ယူျခင္း

သီရိလကာၤေရာက္ ျပည္ခ်စ္ဘုန္းဘုန္းမွ ေပးပို ့ေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။ ဤ ေဆာင္းပါး အား ေပးပို ့တဲ့အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။


ဗိုလ္ဆိုတဲ့စကားက ေလာကမွာ အေတာ္အေျပာမ်ားတဲ့စကားပါ။ ဗိုလ္ဆိုတဲ့စကားလံုးကို ပါးစပ္က ေျပာေနရင္ေတာင္ လက္မက အလိုလို ေထာင္မိသြားတတ္တယ္။ “ဒို႔ရပ္ကြက္မွာ ဒီေကာင္ ကေတာ့ ဗိုလ္ပဲ”။ “ဒို႔ ေက်ာင္းမွာ……ဒို႔အတန္းမွာ သူကေတာ့ ဗိုလ္ပဲ”။ ေနရာတိုင္းမွာ ဗိုလ္ေတြ ရွိၾကပါတယ္။ တစ္ေနရာရာမွာ ထိပ္တန္းက ပါ၀င္ေနသူေတြ၊ သူမ်ားေတြထက္ ပိုၿပီးစြမ္းေဆာင္ေနတဲ့၊ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ဗိုလ္လုိ႔ ေခၚတာပါပဲ။ ေလာကက သမုတ္လိုက္ၾကတာပါပဲ။

ေလာကမွာ လုပ္တိုင္း မျဖစ္လို႔သာရယ္။ လူတိုင္းကေတာ့ ဗိုလ္ျဖစ္ခ်င္ၾကတာပဲ။ ဒါဟာ လူေတြရဲ႕ ဗီဇ စိတ္ပဲ။ အိမ္မွာ ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ေက်ာင္းမွာ ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ၿမိဳ႕မွာ.. တုိင္းမွာ..ျပည္နယ္မွာ…ႏိုင္ငံမွာ…ကမၻာမွာ…ဗိုလ္လုပ္ခ်င္ၾကတာပဲ။ ကိုယ္ လက္လွမ္းမီသေလာက္၊ ကိုယ့္အစြမ္း ရွိသေလာက္အတိုင္းအတာနဲ႔ ဗိုလ္လုပ္ခ်င္ၾကတာပဲ။ ဒီေလာက္ သည္းေျခကိုက္ျဖစ္ေနရေအာင္ ဗိုလ္ဆိုတာ ဘာလဲ။

ဗိုလ္ဆိုတာ အမွန္ေတာ့ ပါဠိသက္ ျမန္မာစကားပါ။ “ဗလ”ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားကေန ဗိုလ္လို႔ ျဖစ္လာတာ။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ လိုရင္းဆိုရရင္ “အား” သို႔မဟုတ္ “အစြမ္း”ပါပဲ။ ဗုဒၶစာေပမွာေတာ့ ဗိုလ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စာေရးသူ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ႏွစ္မ်ိဳးေတြ႔ရပါတယ္။ အဘိဓမၼာမွာက ဗိုလ္ (၅)ပါး။ သုတၱန္မွာက ဗိုလ္ (၇)ပါးလို႔ ျပပါတယ္။ အဘိဓမၼာက ျပတဲ့ ဗိုလ္(၅)ပါးက သဒၶါဗိုလ္၊ ၀ီရိယဗိုလ္၊ သတိဗိုလ္၊ သမာဓိဗိုလ္၊ ပညာဗုိလ္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သုတၱန္က အဆိုပါ (၅)ပါးမွာ ဟိရိဗိုလ္နဲ႔ ၾသတၱပၸဗိုလ္ႏွစ္ပါးေပါင္းထည့္ၿပီး (ရ)ပါးလို႔ ျပပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶလမ္းညႊန္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ျဖစ္ေၾကာင္းတရားမ်ားလို႔ ေျပာရင္လဲ ရပါလိမ့္မယ္။

ခ်ားလ္စ္ဒါ၀င္က ေျပာတယ္။ “might is right” “အားၾကီးသူက အႏိုင္ရစၿမဲပဲ”တဲ့။ မွန္ပါတယ္။ ဗိုလ္ဆိုတာ “အား”ပဲ မဟုတ္လား။ ဒီဗိုလ္ (၇)ပါး အားအစြမ္းနဲ႔ ျပည့္စံုရင္ ေလာကီဘ၀တိုက္ပြဲမွာ ေအာင္ျမင္စြာ အႏိုင္ရခ်င္သလား၊ ေလာကုတၱရာဘ၀လြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရခ်င္သလား။ တိုက္ပြဲအားလံုးအတြက္ အားအစြမ္းက အခရာက်ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီ “အားအစြမ္း”နဲ႔ အႏိုင္ယူတာဟာ သန္႔လဲ သန္႔ရွင္းသလို ျဖဴလဲ ျဖဴစင္ပါတယ္။ ျမင့္လဲ ျမင့္ျမတ္ပါတယ္။ ဒါကလဲ ေဖာ္ျပပါ ဗိုလ္(၇)ပါး အားအစြမ္းနဲ႔ အႏိုင္ယူမွသာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွသာ စစ္မွန္တဲ့ေအာင္ပြဲလို႔ ေခၚႏိုင္မွာျဖစ္သလို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းတဲ့ဘ၀ကို တည္ေဆာက္ၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ တကယ့္ဗိုလ္အစစ္ ျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။

အားၾကီးသူသာ အႏိုင္ရစတမ္း၊ ဘယ္သူေသေသ ငေတမာရင္ၿပီးေရာဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ လက္နက္အား၊ ေငြအား၊ အာဏာအားေတြနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဗိုလ္က်စိုးမိုးေနရင္ေတာ့ သူ႔ကို ဗုိလ္အတုလို႔ ေခၚရမွာ ျဖစ္သလို သန္႔စင္မႈ၊ ျမင့္ျမတ္မႈဆိုတာလဲ ေ၀းပါၿပီ။ ဒါဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဗိုလ္လို႔ အမည္တပ္ အေခၚခံေနရပါေစ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းတဲ့ဘ၀ကို သူ ရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

လက္နက္အား၊ ေငြအားစသည္နဲ႔ ဗိုလ္က်ခဲ့သူေတြဟာ ဘယ္ေသာအခါမွ သမိုင္းမလွခဲ့ၾကဘူး။ ရိုးသားမႈ၊ ျမင့္ျမတ္စိတ္ထားနဲ႔ တည္ေဆာက္ရယူခဲ့တဲ့ ဗိုလ္လုပ္ျခင္း၊ အႏိုင္ယူျခင္းကသာ ဗိုလ္အစစ္ အမွန္ ျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

တစ္နည္းေျပာရရင္ ဗိုလ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေအာင္ျမင္မႈရတာပါပဲ။ “ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို ပံုၾကီးခ်ဲ႕ျပတဲ့ မွန္ဘီလူးျဖစ္တယ္”လုိ႔ ဆိုတဲ့စကားတစ္ခု ရွိပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ လူေတြဟာ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ အကဲခတ္ရင္ ဘယ္ေလာက္ေအာင္ ျမင္မႈရွိလဲ ဆိုတာကို ၾကည့္တတ္ၾကတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတဲ့ မွန္ဘီလူးနဲ႔ ၾကည့္ၾကတယ္။ အကဲခတ္ ၾကတယ္။ အဲဒိလို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ေအာင္ျမင္မႈ သို႔မဟုတ္ ဗိုလ္ျဖစ္ေနမႈရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က ဘယ္လုိေအာင္ျမင္လာသလဲ၊ ဘယ္လို ေအာင္ျမင္ေန သလဲ (ဘယ္လို ဗိုလ္ျဖစ္လာသလဲ) ဆိုတာကို လဲ ျမင္သြားၾကရပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈရေနေပမယ့္ (ဗိုလ္ျဖစ္ေနေပမယ့္) ေအာင္ျမင္ရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းက ရိုးသားမႈမရွိရင္၊ မွ်တမႈမရွိရင္ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာလဲ တန္ဖိုးမရွိေတာ့ပါဘူး။

ဒီ ဗိုလ္ (၇)ပါးကို ေလ့လာျဖည့္ဆည္းမွသာလွ်င္ စစ္မွန္တဲ့၊ တည္ၿငိမ္တဲ့၊ မွ်တတဲ့ စြမ္းအားရွင္ ဗိုလ္အစစ္ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္က သဒၶါဆိုတဲ့ ယံုၾကည္မႈပါပဲ။ ဘယ္အလုပ္ကိုပဲလုပ္လုပ္ ယံုၾကည္မႈမရွိရင္ ဘာမွ ျဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး။ ယံုၾကည္မႈရွိဖို႔ဆိုတာ ေနရာတိုင္း၊ နယ္ပယ္တိုင္းအတြက္ အရမ္းကို လိုအပ္ပါတယ္။ ေဘာလံုးပြဲေတြမွာ ေျခစြမ္းအရ၊ အစဥ္အလာအရ နိမ့္က်ေပမယ့္ ႏိုင္ကိုႏိုင္ရ မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္မႈရွိထားတဲ့ အသင္းဟာ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိလာပါတယ္။ တည္ၿငိမ္မႈရွိလာေတာ့ ေအာင္ပြဲက နီးစပ္လာပါတယ္။ ရန္သူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ၿပီေဟ့ဆိုရင္ တည္ၿငိမ္မႈက တစ္ဖက္သား အတြက္ အဟန္႔ျဖစ္ေစပါတယ္။

ယံုၾကည္မႈရဲ႕ဆန္႔က်င္ဘက္က ေတြေ၀မႈ၊ သံသယပါပဲ။ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလာဆိုတဲ့ ေတြေ၀မႈဟာ ေအာင္ျမင္မႈဆီ ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ ခလုတ္ကန္သင္းျဖစ္ပါတယ္။ “ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ စိတ္ထဲမွာ (doubt) မသိုးမသန္႔ ျဖစ္ေနရင္ ဘာမွမလုပ္နဲ႔ (don’t) ပဲ။ စိတ္ထဲမွာ ေ၀ခြဲမရနဲ႔ သံသယေတြမ်ား ေနရင္ သံသယေတြ မေပ်ာက္မခ်င္း ဘာကိုမွ မလုပ္နဲ႔ေတာ့ပဲ”ဆိုတဲ့ ေအာ္ပရာ၀င္းဖရီးရဲ႕စကားကလဲ မွတ္သားစရာပါ။ ယံုၾကည္မႈရွိရင္ ယံုၾကည္မႈ ေတြအားေကာင္းလာရင္ အလုပ္လုပ္ရတာ လန္းဆန္း လာတယ္။ အားျပည့္လာတယ္။ ယံုၾကည္မႈေတြနဲ႔သာ အားထုတ္ရင္ ဗိုလ္ျဖစ္ဖို႔ တစ္ခ်က္ျပည့္စံုသြားၿပီ ဆိုရပါမယ္။ ယံုၾကည္မႈေတြ ခိုင္ခိုင္မာမာ ျပတ္ျပတ္သားသား ရွိေနၿပီဆိုရင္ ယာယီက်ရႈံးမႈေတြနဲ႔ ၾကံဳေနရင္ေတာင္ ဘယ္ေတာ့မွ စိတ္ဓာတ္မက်ေတာ့ဘူး။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ၀ီရိယ။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အားထုတ္ျခင္းပါပဲ။ အားထုတ္တယ္ဆိုတာ ရဲ႕ရင့္သူေတြ၊ ေအာင္ျမင္သူေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ ေပ်ာ့ညံ့သူ၊ ပ်င္းရိသူေတြမွာ အားထုတ္မႈ မရွိပါဘူး။ ဗိုလ္ျဖစ္ ခ်င္ရင္ေတာ့ “အားထုတ္မႈ”ဟာ မျဖစ္မေန ရွိကိုရွိရမယ္။ ထိုင္ေနလို႔ေတာ့ ဘာမွျဖစ္ မလာဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္ေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ အားထုတ္မႈတစ္ခုမွ မပါဘဲ ဗိုလ္ျဖစ္ခ်င္ေနရင္ေတာ့ ဒါဟာ တကယ့္ကို မမွ်တတဲ့ ဆႏၵပါပဲ။

ေနာက္တစ္ခုက သတိ။ ဗိုလ္ျဖစ္ခ်င္သူေတြအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ဟုတ္ပါၿပီ။ ဗိုလ္လုပ္ ခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တာလဲ။ ဗိုလ္ျဖစ္ေအာင္အားထုတ္ေနတဲ့ငါဟာ ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထိုက္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးရွိရဲ႕လား။ ways and means ေတြက မွန္ရဲ႕လား။ သဘာ၀က်ရဲ႕လား။ ဒါေတြကို အၿမဲတမ္း ၾကည့္ရႈ သံုးသပ္မႈမ်ိဳးရွိေနရမယ္။ ယံုၾကည္မႈနဲ႔အားထုတ္မႈေတာ့ ရွိပါရဲ႕။ အေျခအေနေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈ မရွိရင္၊ အမွတ္တမဲ့ေတြ လုပ္မိရင္ သင္ ဗိုလ္ျဖစ္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။

ဗိုလ္ျဖစ္ခ်င္သူေတြ သိရမယ့္ေနာက္တစ္ခ်က္က သမာဓိ။ ဗိုလ္ျဖစ္ခ်င္ရင္ ဗိုလ္ျဖစ္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေတြကို စိုက္လိုက္မတ္မတ္ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းေတြေပၚမွာပဲ တိုးတက္ သထက္ တိုးတက္ေအာင္ ျဖည့္ဆည္းသြားဖို႔ လိုပါတယ္။ ဟုိနည္းေျပာင္းလိုက္၊ ဒီနည္းေျပာင္းလိုက္နဲ႔ အခ်ိန္ရွိသမွ် မတည္မၿငိမ္ေရြ႕လ်ားေနရင္ေတာ့ ပန္းတိုင္ေရာက္ဖို႔ သိပ္ေ၀းေနပါအံုးမယ္။

အေရးၾကီးတဲ့ေနာက္တစ္ခ်က္က ပညာျဖစ္ပါတယ္။ သိပ္ကို အခရာက်ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ အားလံုးကို မီးခလုတ္ေတြနဲ႔ တင္စားရရင္ ပညာဟာ မိန္း(main) ခလုတ္ပါ။ ခလုတ္အားလံုးကို ပညာဆိုတဲ့ မိန္းကေန ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာ။ မိန္းခ်ထားရင္ေတာ့ အားလံုးဟာ ဘာမွ လုပ္လို႔ ရမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူ။ ပညာက ways and means ေတြကို ဖန္ဆင္းေပးတာပဲ။ ပညာေကာင္းရင္ ေကာင္း သေလာက္ နည္းစနစ္ မွန္ၿပီး အင္အားပိုရွိပါလိမ့္မယ္။

အထက္ပါအခ်က္ (၅)ခ်က္ကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ျဖည့္ဆည္းၿပီးရင္ သူဟာ ဗိုလ္ျဖစ္ပါၿပီ။ စည္းကမ္းရွိတဲ့ဗိုလ္၊ သမာသမတ္က်တဲ့ ဗိုလ္ျဖစ္ပါၿပီ။ တရားမွ်တတဲ့ ဗိုလ္ျဖစ္ပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ သုတၱန္က ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ပါးထပ္တိုးထားတယ္။ အဲဒါက ဟိရီနဲ႔ ၾသတၱပၸ။ အဘိဓမၼာကျပတဲ့ ဗိုလ္ငါးပါး ျပည့္စံုရင္ ဟိရီနဲ႔ ၾသတၱပၸက ကၽြဲကူးေရပါဆိုသလို ပါလာမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးလိုက္ၿပီး ပိုၿပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း နားလည္ေအာင္ ထပ္ျဖည့္လိုက္တဲ့သေဘာပါပဲ။

“ဟိရိ”ဆိုတာက အရွက္တရား။ မဟုတ္တာ၊ မတရားတာကို လုပ္ရမွာ ရွက္တဲ့စိတ္ကို ဆိုလိုတာပါ။ “ၾသတၱပၸ”ဆိုတာက အေၾကာက္တရား။ မဟုတ္မတရားတာ၊ မမွ်တတာကို လုပ္ရမွာ ေၾကာက္တဲ့စိတ္ကို ဆိုလိုပါတယ္။ အင္မတန္မွ အေရးၾကီးပါတယ္။ အရွက္အေၾကာက္တရားဆိုတာ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို ရဲရဲ၀့ံ၀ံ့ လုပ္ရဲရတယ္။ ရွက္သင့္တဲ့ေနရာေတြမွာ ရွက္တတ္တဲ့စိတ္ရွိရတယ္။ မလုပ္သင့္တဲ့အရာေတြကို မလုပ္ရဲတဲ့စိတ္၊ ေၾကာက္တဲ့စိတ္ရွိရတယ္။ ဗိုလ္လို႔အမည္ခံၿပီး အရွက္ အေၾကာက္တရားမရွိရင္ ဘယ္သူကမွ် ေလးစားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗိုလ္အစစ္ျဖစ္ၿပီလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ အမည္ခံဗိုလ္၊ ဗိုလ္အတုသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေအာ့ေၾကာ လန္ဗိုလ္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အမ်ားရဲ႕ တံေတြးခြက္ထဲမွာ ေပါေလာေမ်ာေနတဲ့ ဗိုလ္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဆိုေတာ့…………….။ “ဗိုလ္”ဆိုတာကို ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကည့္ရရင္ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ မိုက္ရူးရဲဆန္ ဆန္ အႏိုင္က်င့္၊ ႏွိပ္စက္၊ ထင္ရာၾကဲရမ္းကားေနသူေတြဟာ ဗိုလ္မဟုတ္ဘူး။ “ဗိုလ္” ဆိုတာ ယံုၾကည္မႈအား၊ ၾကိဳးစားမႈအား၊ ႏိုးၾကားမႈအား၊ တည္ၾကည္မႈအား၊ ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္မႈ အားေတြနဲ႔ အရွက္အေၾကာက္တရားေတြရဲ႕ အမည္နာမသာ ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္သားမိပါတယ္။

“ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျမင္ျမတ္သူမ်ားကို မ်ားစြာ လိုအပ္လွ်က္ရွိ၏။ ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္…….အနစ္နာခံႏိုင္သူမ်ားကို ဤျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အလုအယက္ ေပၚထြက္ေစခ်င္ပါ၏”လို႔ ဆရာၾကီးဦးေရႊေအာင္က အားမလိုအားမရ တမ္းတသြားခဲ့ဖူးပါတယ္။

စာေရးသူကလဲ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၌ ဗိုလ္အစစ္ဗိုလ္အမွန္ေလးမ်ား ေပၚထြက္လို ေပၚထြက္ျငား ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးပါတယ္။