အာရွ-ဥေရာပေဆြးေႏြးပြဲနဲ ့HRWရဲ ႔စြမ္းေဆာင္မႈ

လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွ-ဥေရာပ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တိုက္တြန္း

ေဆာင္းပါးရွင္ - ကုိလြင္ေအာင္စိုး

ျမန္မာႏိုင္ငံကို အုပ္စိုးေနသည့္ နအဖအစိုးရမွာ ႏိုင္ငံေရး ဖိႏွိပ္မႈ၊ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ပိတ္ပင္မႈ၊ အရပ္သားျပည္သူမ်ားကို စစ္ေရးျဖင့္ အႏိုင္က်င့္မႈ၊ ကေလးစစ္သားမ်ား စုေဆာင္း-ခိုင္းေစမႈ စသည္တို႔ အျပင္ လူမဆန္၊ အစိုးရ မဆန္သည့္ အျခားကိစၥေပါင္းမ်ားစြာကို ဥပေဒမဲ့ က်ဴးလြန္ေနသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အျပင္းထန္ဆံုး ျပစ္တင္ရွဳံ႕ခ်ေနသည္။

ဤသို႔ေသာအစိုးရမ်ဳိးက အာရွ-ဥေရာပ ေဆြးေႏြးပြဲ (ASEM–2008)ကို တက္ေရာက္မည္။ ဂုဏ္သိကၡာ ရွိရွိ ႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္ေနသူမ်ားၾကားတြင္ နအဖ စစ္အစိုးရက သူသည္လည္း အမ်ားနည္းတူ ဂုဏ္ သိကၡာရွိသေယာင္ေယာင္၊ တန္းတူခ်ီးေျမွာက္ခံရသေယာင္ေယာင္ ဝင္ေရာလိုက္ဦးမည္။ အိမ္ရွင္ ျဖစ္သူ တရုတ္ႏိုင္ငံကပင္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ဳိးေဖာက္ရာ၌ နာမည္ပ်က္ေနသည့္အတြက္ ျမန္မာနအဖ စစ္အစိုးရကို ဖိတ္ေခၚသည္မွာ မဆန္း။

အက်ဳိးအျမတ္မ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းေစမည့္ အလားအလာမ်ားကို တထိုင္တည္း ေဆြးေႏြးလိုက္ႏိုင္သျဖင့္ အာရွ-ဥေရာပ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားက (၂)ႏွစ္မွ တခါဆံုရသည့္ ထိုအခြင့္ေကာင္းကို ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေၾကာင့္ လက္မလႊတ္ခ်င္။ လုပ္စရာေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေနသည္။ ဒီတႀကိမ္တြင္ သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (Millennium Development) ရည္မွန္းခ်က္၊ စြမ္းအင္လံုျခံဳေရး၊ ရာသီဥတု အေျပာင္း အလဲ၊ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္ေစမည့္ လူမႈေရး စသည့္က႑မ်ား၌ ပတ္ဝန္းက်င္အား မထိခိုက္ ေစပဲ တိုးတက္ဖြံၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ သေဘာတူ ေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။

ေအာက္တိုဘာ (၂၄)ရက္မွစ၍ ႏွစ္ရက္ထဲသာက်င္းပမည့္ (၇)ႀကိမ္ေျမာက္ အာရွ-ဥေရာပ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေခါင္းေဆာင္တို႔က ေဆြးေႏြးၾကမည့္ အေၾကာင္းအရာေတြကလည္း အေတာ္စံုသည္။ လက္ရွိ ကမာၻ႔ စီးပြားေရးအေပၚ ရႈျမင္သံုးသပ္ၾကမည္။ ကမာၻတလႊား ၾကံဳရမည့္ ကပ္ေဘးဒုကၡမ်ားရွိလာလွ်င္ ကယ္ဆယ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၾကမည္။ အစားအေသာက္မ်ားကို စိတ္ခ်လံုျခံဳစြာ စားသံုးႏိုင္ေရးကိုလည္း ေျပာၾကဆိုၾကဦးမည္။

အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ အႏုျမဴ ဖ်က္သိမ္းေရး၊ ျမန္မာ့ျပႆနာ၊ ကိုးရီးယားကြၽန္းဆြယ္ ျပႆနာ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ေဒသတြင္း တိုးတက္-ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားအေၾကာင္းလည္း ေဆြးေႏြး ရမည့္ အစီအစဥ္ထဲ၌ရွိသည္။ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမႈေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားကိုလည္း စီစဥ္ထားလိုက္ေသးသည္။

အာရွႏွင့္ ဥေရာပတလႊား သန္းေပါင္း (၆ဝ)ေက်ာ္ရွိေသာ သုေတသနျပဳေနသူမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ ျမန္္ႏႈန္းျမင့္ အင္တာနက္ျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏိုင္မည့္ (Trans-Eurasian Information Network - TEIN3) ၏ တတိယအဆင့္ကို စတင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယခုေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေၾကညာေပးရန္လည္း ရွိေနျပန္သည္။

သို႔ျဖစ္၍ ျမန္မာ့အေရးကို အထူးဦးစားေပးအျဖစ္ ေဆြးေႏြး-ျပစ္တင္-တိုက္တြန္း-ဖိအားေပးႏိုင္ရန္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္မည္ မဟုတ္သျဖင့္ တက္ေရာက္မည့္ နအဖအစိုးရအဖို႔ နည္းနည္းေတာ့ သက္သာႏိုင္စရာ ရွိသည္။
မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ ကမာၻ႔သတင္းမီဒီယာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းက ေဝေဝဆာဆာ ပါလာဦးမည္မွာ ေသခ်ာသည္။ အာရွ-ဥေရာပမွ အဖြဲ႔ဝင္ (၄၅)ႏိုင္ငံ ထိပ္သီးတို႔ ေဆြးေႏြးခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္သက္တမ္း (၁၃)ႏွစ္ျပည့္ခ်ိန္ႏွင့္ တိုက္တိုက္ဆုိင္ဆိုင္ ၾကံဳရသည့္အေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံတကာက စိတ္ဝင္စားေနမည္ ျဖစ္သည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Human Rights Watch - HRW)က ယခုေဆြးေႏြးပြဲကို အေၾကာင္းျပဳ၍ နအဖစစ္အစိုးရ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို လူသိရွင္ၾကား ေဖာ္ထုတ္သည့္ အေနျဖင့္ တက္ေရာက္ၾကမည့္ အာရွ-ဥေရာပ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျမန္မာ နအဖ စစ္အစိုးရကို ဖိအားေပး တိုက္တြန္းၾကရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

နအဖကို ဖိအားေပး တိုက္တြန္းရမည့္အခ်က္မ်ားကို လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က ေအာက္ပါ အတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

• ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘဲလ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ခန္႔မွန္းေျခ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသမား (၂ဝဝဝ)ကို ခြၽင္းခ်က္မရွိ ခ်က္ခ်င္းလႊတ္ေပးၿပီး ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ အတားအဆီးမရွိ ပါဝင္ႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳရမည္။

• လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း၊ စုရံုးျခင္းႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား တည္ေထာင္ျခင္းတို႔အေပၚ တားျမစ္ခ်က္မ်ားအား ရုပ္သိမ္းရမည္။

• တိုင္းရင္းသားလူနည္းစု ျပည္သူမ်ားအား စစ္ဆင္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ရပ္ဆိုင္းၿပီး စစ္ရာဇဝတ္မႈကို က်ဴးလြန္ရာတြင္ တာဝန္ရွိသည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ဝင္အားလံုးအတြက္ တာဝန္ခံရမည္။

• အသက္ (၁၈)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားအား စစ္သားအျဖစ္ စုေဆာင္းျခင္းကို ရပ္ဆိုင္းၿပီး လက္ရွိ စစ္မႈထမ္းေဆာင္ေနေသာ အသက္ (၁၈)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားအား စစ္တပ္မွ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ ေပးရမည္။